1. Thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ – Căn bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm
Thiếu máu do thiếu sắt là tình trạng phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% phụ nữ trên toàn cầu mắc phải tình trạng thiếu máu, trong đó phần lớn là do thiếu sắt. Tại Việt Nam, con số này còn cao hơn ở nhóm phụ nữ trẻ, phụ nữ mang thai và phụ nữ sau sinh.
Điều đáng nói là thiếu máu thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng nếu để kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống.
2. Vì sao phụ nữ dễ bị thiếu máu do thiếu sắt?
2.1. Mất máu do chu kỳ kinh nguyệt
Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt dài hoặc ra máu nhiều dễ mất một lượng lớn sắt hàng tháng, khiến cơ thể không kịp bù đắp.
2.2. Mang thai và cho con bú
Trong thai kỳ, nhu cầu sắt của cơ thể tăng cao để nuôi dưỡng thai nhi và tăng thể tích máu. Nếu không được bổ sung đầy đủ, mẹ bầu rất dễ thiếu máu do thiếu sắt.
2.3. Chế độ ăn thiếu sắt
Nhiều phụ nữ ăn kiêng, ăn chay hoặc chế độ ăn không cân đối dẫn đến thiếu hụt sắt – vi chất quan trọng tạo hồng cầu.
2.4. Bệnh lý đường tiêu hóa
Một số bệnh như viêm loét dạ dày, nhiễm ký sinh trùng hoặc rối loạn hấp thu cũng làm giảm khả năng hấp thu sắt từ thực phẩm.
3. Dấu hiệu cảnh báo thiếu máu ở phụ nữ
Khi thiếu máu do thiếu sắt, cơ thể không có đủ hồng cầu để vận chuyển oxy đến các cơ quan. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Da xanh xao, môi nhợt nhạt
- Mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt
- Nhịp tim nhanh, đánh trống ngực
- Thở ngắn, khó thở khi gắng sức
- Tóc khô xơ, rụng nhiều
- Móng tay dễ gãy, khô giòn
- Khó tập trung, hay cáu gắt
Nếu bạn là phụ nữ trẻ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, dù ngủ đủ giấc và ăn uống bình thường, hãy nghĩ đến khả năng mình đang bị thiếu máu do thiếu sắt.
4. Thiếu máu ảnh hưởng gì đến sức khỏe phụ nữ?
4.1. Giảm năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống
Phụ nữ thiếu máu thường xuyên uể oải, mất tập trung, dễ stress, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt.
4.2. Tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ
Thiếu máu ở phụ nữ mang thai làm tăng nguy cơ sinh non, thai nhẹ cân, băng huyết sau sinh và chậm phát triển ở trẻ sơ sinh.
4.3. Ảnh hưởng đến tim mạch
Nếu kéo dài, thiếu máu có thể làm tim phải hoạt động nhiều hơn, dẫn đến phì đại tim, suy tim.
5. Cách chẩn đoán và điều trị thiếu máu do thiếu sắt
Để xác định chính xác, cần thực hiện các xét nghiệm máu như:
- Xét nghiệm huyết sắc tố (Hb)
- Đo nồng độ ferritin huyết thanh
- Xét nghiệm chỉ số hồng cầu (MCV, MCH...)
Điều trị thiếu máu do thiếu sắt thường bao gồm:
- Bổ sung viên sắt theo chỉ định bác sĩ
- Chế độ ăn giàu sắt (thịt đỏ, gan, rau lá xanh, trứng, đậu...)
- Uống vitamin C để tăng hấp thu sắt
- Điều trị bệnh lý nền nếu có (viêm loét dạ dày, nhiễm giun...)
- Theo dõi định kỳ để kiểm soát nồng độ sắt trong máu
Không nên tự ý mua thuốc sắt về dùng kéo dài mà chưa có chỉ định chuyên môn vì có thể gây dư thừa, táo bón, tổn thương gan.
6. Hướng dẫn bổ sung sắt hiệu quả
- Uống viên sắt khi đói hoặc trước ăn 1 giờ
- Tránh uống sắt cùng với sữa, trà, cà phê vì cản trở hấp thu
- Kết hợp với trái cây giàu vitamin C như cam, chanh, ổi
- Chia nhỏ liều nếu bị đau bụng, buồn nôn khi uống sắt
7. Phụ nữ nên làm gì để phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt?
- Khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm
- Xét nghiệm máu tổng quát để kiểm tra tình trạng thiếu máu
- Bổ sung dinh dưỡng cân đối mỗi ngày, ưu tiên thực phẩm giàu sắt
- Tẩy giun định kỳ theo khuyến cáo
- Sử dụng viên sắt dự phòng cho phụ nữ mang thai và cho con bú theo hướng dẫn bác sĩ
- Không lạm dụng ăn kiêng, ăn chay không hợp lý
8. Kết luận
Thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ là một vấn đề sức khỏe không thể xem thường. Hãy lắng nghe cơ thể, đừng để những biểu hiện tưởng chừng nhỏ nhặt làm ảnh hưởng đến tương lai. Chủ động thăm khám định kỳ, bổ sung sắt đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh chính là chìa khóa để phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh âm thầm này.
Hỏi Đáp
